Για να μπορέσουμε να έχουμε εικόνα της παρούσας παθολογικής κατάστασης είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε βασικά ανατομικά στοιχεία για την σπονδυλική μας στήλη και συγκεκριμένα για το σπονδυλικό σωλήνα.
Καθώς οι σπόνδυλοι τοποθετούνται ο ένας πάνω στον άλλο, τα πέταλα που έχουν στην πίσω τους πλευρά σχηματίζουν ένα σωλήνα (φανταστείτε πολλά δακτυλίδια το ένα πάνω στο άλλο).
Ο σωλήνας αυτός λέγεται σπονδυλικός σωλήνας (spinal canal) και μέσα σε αυτόν βρίσκεται προστατευμένος ο νωτιαίος μυελός (spinal cord). Από τα ανοίγματα στο πλάι βγαίνουν τα νεύρα (νευρικές ρίζες) που πηγαίνουν στα χέρια και στα πόδια.
Η οποιαδήποτε διαταραχή -αλλαγή του χώρου εντός του σπονδυλικού σωλήνα χαρακτηρίζεται ως σπονδυλική στένωση (spinal stenosis). 
Η σπονδυλική στένωση ορίζεται ως μια παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από τη στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε νευρολογικές επιπλοκές λόγω της πίεσης που ασκείται στον νωτιαίο μυελό και τις νευρικές ρίζες.
Αυτή η στένωση μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορες περιοχές της σπονδυλικής στήλης, με πιο συνηθισμένες την οσφυϊκή και την αυχενική μοίρα.
Η διάγνωση της σπονδυλικής στένωσης συχνά περιλαμβάνει απεικονιστικές μεθόδους όπως η μαγνητική τομογραφία (MRI) και η αξονική τομογραφία (CT), που επιτρέπουν την λεπτομερή εξέταση των ανατομικών δομών και την αξιολόγηση της έκτασης της στένωσης.
Διάγνωση
Η διάγνωση της σπονδυλικής στένωσης γίνεται με την κλινική εξέταση, τη λήψη ιστορικού και τον απεικονιστικό έλεγχο, ο οποίος περιλαμβάνει ακτινογραφία και μαγνητική τομογραφία. Στις περιπτώσεις που ο ασθενής δεν μπορεί να κάνει μαγνητική τομογραφία, πραγματοποιείται αξονική τομογραφία ή αξονική μυελογραφία.
Αίτια της Στένωσης του Σπονδυλικού Σωλήνα:
- Εκφυλιστικές αλλαγές: Η πιο κοινή αιτία είναι η φυσιολογική φθορά των αρθρώσεων, των δίσκων και των συνδέσμων της σπονδυλικής στήλης που συνοδεύει τη γήρανση.
- Οστεοαρθρίτιδα: Η φλεγμονή και διόγκωση των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης μπορεί να οδηγήσει σε στένωση.
- Υπερτροφία του ωχρού συνδέσμου: Η πάχυνση και σκλήρυνση του ωχρού συνδέσμου, που βρίσκεται μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα, μπορεί να μειώσει τον χώρο.
- Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου: Ένας δίσκος που έχει υποστεί κήλη μπορεί να πιέσει τον νωτιαίο μυελό ή τις νευρικές ρίζες.
- Σπονδυλολίσθηση: Όταν ένας σπόνδυλος γλιστρά πάνω από τον κάτω σπόνδυλο, μπορεί να προκαλέσει στένωση.
- Συγγενείς ανωμαλίες: Σε μερικές περιπτώσεις, το άτομο γεννιέται με μικρότερο σπονδυλικό σωλήνα (συγγενής στένωση).
- Όγκοι: Οι όγκοι μέσα ή γύρω από τον σπονδυλικό σωλήνα μπορούν να προκαλέσουν στένωση.
- Τραύμα: Τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης μπορούν να προκαλέσουν στένωση μέσω οστικών καταγμάτων ή ρήξεων δίσκων.
Συμπτώματα της Στένωσης του Σπονδυλικού Σωλήνα:
Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με το σημείο της στένωσης και τη σοβαρότητά της. Κάποια από τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Πόνος στην πλάτη ή στον αυχένα: Ο πόνος μπορεί να είναι επίμονος ή να εμφανίζεται περιοδικά.
- Αδυναμία, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα: Μπορεί να συμβεί στα χέρια, τα πόδια ή τους γλουτούς.
- Πόνος στα πόδια (ισχιαλγία): Συνήθως εμφανίζεται στην οσφυϊκή στένωση και μπορεί να επιδεινωθεί κατά το περπάτημα.
- Περιορισμένη κινητικότητα: Μπορεί να εμφανιστεί δυσκαμψία και δυσκολία στην κίνηση.
- Απώλεια ισορροπίας και συντονισμού: Ιδιαίτερα στην αυχενική στένωση, μπορεί να επηρεαστεί το βάδισμα και η ισορροπία.
- Δυσκολία στην ούρηση ή στην αφόδευση: Σε σοβαρές περιπτώσεις, η πίεση στα νεύρα μπορεί να επηρεάσει τις λειτουργίες της ουροδόχου κύστης και του εντέρου. Στις περιπτώσεις αυτές αναπτύσσεται, συνήθως αργά και ύπουλα, μια κατάσταση που ονομάζεται χρόνια ιππουριδική συνδρομή.
Τα συμπτώματα αυτά συνήθως καλυτερεύουν όταν ο ασθενής κάθεται ή όταν σκύβει. Χειροτερεύουν με την ορθοστασία, ιδιαίτερα όταν τεντώνει τη μέση προς τα πίσω.
Συνήθως δεν μπορεί να βαδίσει 50 με 100 μέτρα χωρίς να κάνει στάσεις για να καθίσει ή να ακουμπήσει κάπου και να σκύψει λίγο προς τα μπροστά για να ανακουφιστεί από τον πόνο στους γλουτούς και τα κάτω άκρα.
Σπονδυλική στένωση – Αντιμετώπιση – Θεραπεία
Η αντιμετώπιση της σπονδυλικής στένωσης εξαρτάται από το στάδιο της πάθησης και τα συμπτώματά της. Αν τα συμπτώματα το επιτρέπουν, τότε προτιμάται ο ασθενής να ξεκινά με συντηρητική θεραπεία.
Όταν, όμως, υπάρχουν σοβαρά ανησυχητικά νευρολογικά συμπτώματα, τότε είναι μονόδρομος η χειρουργική αποκατάσταση του προβλήματος.
Πότε γίνεται συντηρητική θεραπεία;
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα της σπονδυλικής στένωσης αφορούν απλώς σε μουδιάσματα και πόνο, τότε ενδείκνυται η συντηρητική αγωγή.
Χορηγούνται στον ασθενή παυσίπονα φάρμακα και επικουρικά κάποια αντικαταθλιπτικά και αντιεπιληπτικά φάρμακα, τα οποία έχει αποδειχτεί ότι δρουν πολύ καλά στον πόνο που προέρχεται από την πίεση των νεύρων. Σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις χορηγούνται οπιοειδή.
Παράλληλα, προβλέπεται φυσιοθεραπεία, η οποία είναι εξαιρετικής σημασίας για την αντιμετώπιση του προβλήματος και πάνω από όλα την αποκατάσταση την πάθησης όχι μόνο για βραχυπρόθεσμο αποτέλεσα αλλά για μακροπρόθεσμη ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στην Σπονδυλική στένωση
Η Φυσικοθεραπεία αποτελεί μια βασική προσέγγιση στη διαχείριση της σπονδυλικής στένωσης, στοχεύοντας στη μείωση του πόνου, τη βελτίωση της λειτουργικότητας και την πρόληψη της επιδείνωσης της κατάστασης.
Οι φυσικοθεραπευτικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται μπορούν να προσαρμοστούν στις ατομικές ανάγκες του ασθενούς και περιλαμβάνουν ασκήσεις ενδυνάμωσης, διατάσεις, και τεχνικές Manual Therapy με σκοπό τη βελτίωσης της κινητικότητας. Ας αναλύσουμε τις κύριες μεθόδους φυσικοθεραπείας:
1) Τεχνικές Manual Therapy:
Όπως για παράδειγμα έλξεις της σπονδυλικής στήλης που στοχεύουν στη αποσυμπίεση τον ανατομικών δόμων. Μπορούν να συνδυαστούν ταυτόχρονα και με ασκήσεις τύπου ολίσθησης του νευρικού ιστού για να υπάρχει μέγιστο αποτέλεσμα.
2) Θεραπευτική άσκηση που περιλαμβάνει:
-Ασκήσεις Ενδυνάμωσης: Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης στοχεύουν στους μύες της πλάτης, της κοιλιάς και των ποδιών, προσφέροντας καλύτερη υποστήριξη στη σπονδυλική στήλη. Οι ενδυναμωμένοι μύες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της πίεσης στη σπονδυλική στήλη και να βελτιώσουν τη στάση του σώματος.
-Ασκήσεις Διάτασης: Οι ασκήσεις διάτασης βοηθούν στη βελτίωση της ευλυγισίας και στη μείωση της δυσκαμψίας. Επίσης, μειώνουν την ένταση στους μύες που μπορεί να συμβάλλει στον πόνο.
-Καμπτικές ασκήσεις: Οι άνθρωποι με σπονδυλική στένωση συνήθως ανακουφίζονται όταν σκύβουν προς τα εμπρός. Με το σκύψιμο (κάμψη) αυξάνεται η ευρυχωρία του σπονδυλικού σωλήνα και μειώνεται η πίεση στις ρίζες των νεύρων. Η κάμψη ανοίγει τα τρήματα των νεύρων και ελαττώνει την πίεση που ασκείται σε αυτά. Επομένως ένα πρόγραμμα αποκατάστασης βασισμένο σε αυτήν την φιλοσοφία αποτελεί αποτελεσματική αντιμετώπιση της σπονδυλικής στένωσης
-Ασκήσεις κορμού και σταθεροποίησης: Η ενίσχυση του κορμού είναι ιδιαίτερα σημαντική για περιπτώσεις όπως της σπονδυλικής στένωσης. Εστιάζοντας σε συγκεκριμένες ασκήσεις που ενισχύουν τους μύες της περιοχής, της μέσης και της σπονδυλικής στήλης. Προάγοντας τη σταθερότητα και την καλή στήριξη της σπονδυλικής στήλης. Επιπρόσθετα αυτές οι ασκήσεις επικεντρώνονται στη βελτίωση της ισορροπίας και της σταθερότητας του σώματος, βοηθώντας στη μείωση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης.
3) Τεχνικές μάλαξης μαλακών μορίων:
Η μάλαξη βοηθάει στην μείωση της τάσης στους μύες γύρω από την περιοχή της στένωσης με αποτέλεσμα την μείωση της πίεσης κατά τ2η φόρτιση.
4) Εκπαίδευση Στάσης και Κινητικής Συμπεριφοράς:
Η εκπαίδευση για σωστή στάση του σώματος και κινητική συμπεριφορά βοηθά τους ασθενείς να υιοθετήσουν θέσεις και κινήσεις που μειώνουν την πίεση στη σπονδυλική στήλη. Αυτό περιλαμβάνει συμβουλές για το πώς να στέκονται, να κάθονται, να σηκώνουν βάρη. Να εκτελούν καθημερινές δραστηριότητες με τρόπο που να αποφεύγουν την επιδείνωση της κατάστασης.
5) Μηχανήματα Φυσικοθεραπείας:
Χρησιμοποιούνται διάφορα μηχανήματα και συσκευές. Όπως tecar, διαμαγνητική αντλία, θερμά επιθέματα, υπέρηχοι και ηλεκτροθεραπεία, για την ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της κινητικότητας.
Συμπερασματικά η φυσικοθεραπεία αναδεικνύεται ως ένα δυνατό εργαλείο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την αποκατάσταση της καθημερινής λειτουργικότητας.
Μέσα από εξατομικευμένα προγράμματα ασκήσεων και τεχνικών, η φυσικοθεραπεία όχι μόνο βοηθά στη μείωση του πόνου και την ενίσχυση των μυών που στηρίζουν τη σπονδυλική στήλη, αλλά και επιστρέφει την αυτονομία και την αίσθηση ευεξίας στους ασθενείς.
Μέσω της επιστημονικής προσέγγισης και της συνεχούς παρακολούθησης, η φυσικοθεραπεία αναδεικνύεται ως συνοδός στον δρόμο για την ανακούφιση και την επαναφορά της κανονικής κινητικότητας. Προσφέροντας στους ασθενείς την ανεκτίμητη ευκαιρία να απολαμβάνουν ξανά τις καθημερινές τους δραστηριότητες με αυτοπεποίθηση και άνεση.
